Mens en machine: veilig werken met hoogwerkers

Hoe scheef mag een hoogwerker precies staan, wat moet je doen als je klem komt te zitten en hoe zeker je zo’n machine eigenlijk veilig? Zulke vragen kunnen maar beter een weet zijn. Helemaal als je daar al zit, op een meter of dertig boven het vloerniveau. Dat lijkt een open deur, maar helaas is circa 80 procent van alle hoogwerkersongevallen terug te voeren op foutief of onveilig handelen door de gebruiker. Vandaar dat steeds meer bedrijven hierin hun verantwoordelijkheid nemen. Met strengere Arboregels en deugdelijke hoogwerkersopleidingen. 

Wettelijke veiligheidseisen

De wet zegt (nog) niet zo heel veel over het veilig gebruik van hoogwerkers. De veiligheidseisen beperken zich tot de machinerichtlijnen en de Europese norm (NEN 280), waaraan elk type hoogwerker moet voldoen om de verplichte CE-markering te krijgen. Wat betekent dat allemaal?
 
De machinerichtlijnen zijn algemene veiligheidsregels, bijvoorbeeld voor hoe je het voetpedaal moet beveiligen of de noodrem moet bedienen. De Europese NEN 280-norm gaat over de technische veiligheid van hoogwerkers. De norm brengt niet alleen de mogelijke gevaren in kaart, hij biedt ook regels voor hoe je die gevaren kunt voorkomen of verminderen. Denk hierbij onder meer aan de toelaatbare windbelasting en scheefstandbeperking. 

CE-markering

Alle typen hoogwerkers, van de masthoogwerker met compacte afmetingen tot de rupstelescoop voor het hogere werk, moeten voldoen aan de Europese norm. Alleen dan komen ze namelijk in aanmerking voor de wettelijk verplichte CE-markering. Wel dient de hoogwerker dan ook nog voorzien te zijn van een gebruikershandleiding in de taal van het land waar de machine wordt gebruikt. Zo’n handleiding vind je meestal in het motorcompartiment. 

Keuring

Voldoet een hoogwerker aan de CE-markering (geen kwaliteitskeurmerk, wel een proeve van veiligheid in het gebruik), dan volgt in Nederland naar goede gewoonte de ingebruiknamekeuring (bijvoorbeeld door SGS, keboma-aboma of TUV). De machine krijgt daarna ook een goedkeuringssticker. Vervolgens is het bouwbedrijf dat de hoogwerker heeft aangekocht, verplicht deze periodiek te (laten) keuren (APK) en een gedegen administratie te voeren van de keuringsrapporten. 

Arboregelgeving

Een hoogwerker kan nóg zo aan alle wettelijke veiligheidseisen voldoen, uiteindelijk zijn het zijn het de mensen die het (veilig) moeten doen. In de praktijk, op het platform.
 
Volgens de Arboregelgeving hebben opdrachtgevers, waaronder bouwbedrijven, een grote verantwoordelijkheid voor de veiligheid van werknemers die genoodzaakt zijn om tijdens de bouw, de afbouw, het onderhoud of de sloop ‘op hoogte’ te werken. Hieronder vallen werkzaamheden waarbij de voeten op meer dan 2,5 meter boven het vloerniveau staan (= stahoogte).
 
Voor het gebruik van hoogwerkers gelden op veel werklocaties onder andere de volgende regels: 

• Je mag de hoogwerker niet gebruiken op een ondergrond die te scheef is. De grens ligt bij 5 graden.
• Je mag de hoogwerker niet gebruiken bij windkracht 6.
• Als de leuning van de kooi lager is dan 1,10 meter, dan moet je een veiligheidsgordel dragen.
• Boven de 25 meter werkhoogte is het gebruik van een portofoon verplicht.
• Tijdens het verrijden van de hoogwerker mag niemand zich in de werkbak bevinden.
• Een veilige afstand tot hoogspanningsdraden is 50 meter.
• Draag altijd een veiligheidshelm.

 SOG-gecertificeerde hoogwerkersopleiding

Aangezien de meeste ongevallen met hoogwerkers een gevolg zijn van onkundig of onverantwoordelijk gebruik door de bediener, is het belangrijk dat de werkgever zijn verantwoordelijkheid neemt. Namelijk: werknemers stimuleren een SOG-gecertificeerde hoogwerkersopleiding te volgen, zodat ze kunnen voldoen aan de (vrijwillige) door de markt bepaalde veiligheidsnormen.  
 
Voor elk zichzelf respecterend bedrijf is het voldoen aan de VCA-eisen intussen niet meer dan normaal. Maar ook als medewerker dien je te beschikken over de specifieke kennis en kunde die nodig zijn voor het uitvoeren van risicovolle werkzaamheden. Zoals het werken met een hoogwerker. Wie de risico’s van zijn werk begrijpt, kan gevaarlijke situaties immers beter voorkomen of beperken.
 
Wil jij veilig leren werken met hoogwerkers en voldoen aan alle eisen van de Arbowet? Volg dan onze 1-daagse SOG-opleiding.
 
Bronnen:
Eurosupply
Veilig en gezond werken