Rapport: Hoe maken we deeltijdonderwijs aantrekkelijker?

De afgelopen tien jaar zijn minder Nederlanders een deeltijdstudie gaan volgen, terwijl in de landen om ons heen juist steeds meer volwassenen een deeltijdstudie oppakken. Daarom heeft een commissie onder leiding van Alexander Rinnooy Kan op verzoek van de politiek en het bedrijfsleven onderzoek gedaan naar hoe deeltijdonderwijs weer aantrekkelijker kan worden gemaakt voor de Nederlandse student.
 
Deeltijdonderwijs moet flexibeler worden
De belangrijkste aanbeveling uit het rapport van Rinnooy Kan is dat deeltijdonderwijs flexibeler moet worden gemaakt. Onderwijsinstellingen moeten niet meer denken in termen van vaststaande onderwijsprogramma’s, aantallen contacturen en uren studielast. In plaats daarvan moeten de opleiding en de deeltijdstudent samen bespreken hoe ze het door de overheid vastgestelde eindniveau kunnen bereiken. Leren op de werkplek hoort daarbij, evenals vrijstellingen voor de kennis en vaardigheden waarover de studenten al beschikken.
 
Vouchers
Verder wil Rinnooy Kan experimenteren met een andere vorm van financiering van het deeltijdonderwijs. In dat plan kopen de studenten hun onderwijs zelf in met behulp van door de overheid versterkte vouchers. Overheidsfinanciering gaat dan dus niet meer rechtstreeks naar hogescholen en universiteiten. Hoewel het volgens Rinnooy Kan een experiment is, omdat er nog geen hard bewijs is dat dit soort financiering de vraag naar deeltijdonderwijs zal doen toenemen, noemt hij het wel een interessante manier om het hoger onderwijs te bekostigen. De overheid kan voor bepaalde studies bijvoorbeeld meer geld op een voucher zetten, en daarmee de keuze van de studenten sturen. Ook minister Bussemaker (OCW) laat in een eerste reactie weten positief te staan tegenover de plannen van de commissie, al gaat ze de haalbaarheid van de plannen nog wel onderzoeken.
 
Verzet vanuit hbo-instellingen
Waar minister Bussemaker positief is, is het hbo dat niet. Voorzitter van de Vereniging Hogeschool Thom de Graaf is tegen het afschaffen van het huidige financieringssysteem. Hij wijst erop dat hogescholen hun deeltijdonderwijs in combinatie met het voltijdsonderwijs aanbieden en dat studenten dus te maken krijgen met dezelfde docenten. Dit kan volgens hem niet opgesplitst worden in verschillende geldstromen. Verder vreest hij dat commerciële aanbieders zich zullen storten op de populaire, goedkope economie-opleidingen en dat de reguliere hogescholen met minder populaire, duurdere studies blijven zitten. Het risico is dat hogescholen er dan maar helemaal mee stoppen. Ook studenten zijn tegen. Voorzitter van studentenbond LSVb Jorien Janssen stelt dat opleidingen die niet bij de wensen van de overheid passen straks onbetaalbaar worden. Volgens haar wordt de keuzevrijheid van de studenten hiermee ingeperkt en zal dit het einde betekenen van het deeltijdonderwijs.
 
Commerciële aanbieders hoger onderwijs enthousiast
De commerciële aanbieders zien het voucherplan wél zitten, aldus Ria van ’t Klooster, directeur van de Nederlandse Raad voor Training en Opleiding (NTRO), de brancheorganisatie van commerciële aanbieders van hoger onderwijs. Volgens haar maken de vouchers mensen wendbaarder en werken ze voor alle partijen motiverend. Ook zorgen de vouchers voor eerlijke concurrentie met het bekostigd onderwijs.
 
Universiteiten
De Vereniging van Universiteiten (VSNU) staat niet afwijzend tegenover een experiment met vouchers. Volgens voorzitter Karl Dittrich is stoppen met het huidige deeltijdonderwijs onontkoombaar voor de universiteiten. De VSNU komt zelf met een plan voor deeltijdonderwijs met losse modules die samen leiden tot een landelijk erkend certificaat.
 
Positieve geluiden
Toch zijn er ook een hoop positieve geluiden te horen als het over deeltijdonderwijs gaat. Lees hieronder bijvoorbeeld de ervaring van een van onze studenten.
 
‘Dit is mijn vierde studie’
Hans van der Meer (49 jaar)
Werk: leidinggevende afdeling verzekeringen Rabobank Bergschenhoek
Opleiding: Post Bachelor Riskmanagement via NCOI Opleidingen
 
“Stilstand is achteruitgang. Daarom leer ik geregeld bij. Dit is de vierde studie sinds ik op mijn 21^e ging werken. De maatschappij verandert continu, daar moet je op inspelen. Deze opleiding doe ik samen met een aantal van mijn werknemers. Het zorgt ervoor dat we de risico’s die ondernemers lopen in hun bedrijf beter kunnen inschatten. Het is wel pittig om naast je baan en gezin te studeren. Ik ben bijna klaar met de studie. Dat geeft voldoening. En inhoudelijk is het ook echt een verrijking.”
 
Bron: NRC