“Motiveren tot aandacht voor duurzaam veilig samenwerken”

“De wereld verandert. Ook de wereld van arbeid. Vitale arbeidsorganisaties moeten veerkrachtig en wendbaar invulling geven aan alle veranderingen die erop hen afkomen. Dat doet nogal een beroep op de wijze waarop moet worden omgegaan met arbeidsveiligheid. De traditionele manieren van (planmatig en louter risicogericht) benaderen van veiligheid zijn daar onvoldoende op toegerust. Zoveel is inmiddels duidelijk. Maar hoe zorg je ervoor dat veiligheid ook in deze snel veranderende omstandigheden geborgd blijft? En vooral hoe krijg je mensen (intrinsiek) gemotiveerd mee in deze beweging? Dat zijn de vraagstukken van nu waar dit masterprogramma en specifiek deze masterclass Sociale Innovatie: Iedereen een Veilige en Gezonde Werkplek, antwoorden op geeft.”
 
Dat vertelt Dr. Arjella van Scheppingen over dag 3 van het Master Programma Verandermanagement en Veiligheidscultuur. Zij is een enthousiaste onderzoeker en facilitator die zich richt op de vraag hoe mensen in snel veranderende tijden duurzaam vitaal en veilig kunnen blijven (samen)werken. Daarbij baseert ze zich op kennis uit de positieve psychologie, organisatiekunde, veranderkunde en gezond- en veiligheidsgedrag. Inzichten die ze verwerkt en toepast via activerende werkvormen die ‘raken en bewegen’.
Arjella combineert praktijk met onderzoek. Het betreft actieonderzoek, waarin sociale verandering en onderzoek gelijk op gaan. Dat resulteerde in 2014 in een promotie op het onderzoek ‘Fostering self-regulation in health in organisations’ (VUmc/TNO). Als docent en spreker op congressen zorgt ze ervoor dat theorie en praktijk elkaar naadloos aanvullen.
 

Veiligheid is nog te vaak het domein van deskundigen

“In de praktijk blijkt het nog steeds lastig om direct belanghebbenden te motiveren voor arbeidsveiligheid. Veiligheid is nog te vaak het domein van deskundigen die met vereende krachten proberen draagvlak te krijgen bij managers en medewerkers te motiveren.
Duurzaam veilig blijven (samen)werken is een lastige opgave. Zeker in veranderende tijden waar steeds vaker met externe partijen of contracters wordt samengewerkt.
Veiligheidsregels en protocollen volstaan niet meer in de huidige tijd. De omstandigheden en samenwerkingsverbanden zijn daarvoor te veranderlijk. Veel ervaringskennis blijft bovendien onderbenut.
Duurzaam veilig werken vraagt om een actieve houding van alle betrokkenen, om het ontsluiten van (impliciete) kennis en om (persoonlijk) leiderschap. Dat zijn zaken die je niet zomaar voorschrijft of implementeert. Het vraagt om een collectief leerproces. Hoe je dat faciliteert leer je in deze module.”
 
“De stelling van de overheid dat ‘het veiliger maken van machines en het borgen van arbeidsveiligheid in arbozorgsystemen had tot voor kort de meeste aandacht. Nu is het tijd om ook gedrag en cultuur op de werkvloer aan te pakken’, is zeker de ontwikkelslag die nodig is. En de laatste jaren ook steeds vaker al gemaakt wordt. Niet voor niets omvatten de hogere treden van de NEN veiligheidsladder de meer communicatieve en gedragsmatige vereisten.”
 

Meer verbinding, betrokkenheid en samenwerking tussen management, staf en uitvoering

“Het mooie is dat met cultuur en gedrag de verwevenheid tussen veiligheid en algemeen organisatiebeleid meer overlap gaan vertonen. En daarmee meer verbinding, betrokkenheid en samenwerking tussen van de diverse geledingen (management, staf, uitvoering).”
 
“In deze masterclass leren de deelnemers hoe ze de diverse belanghebbenden kunnen motiveren tot aandacht voor duurzaam veilig samenwerken.  Ze ervaren hoe ze anderen daarin kunnen enthousiasmeren en meenemen zodat ze zelf actiever met veiligheid aan de slag gaan.”
 
“We bekijken deze dag ook hoe verandermanagement en veiligheidscultuur zich tot elkaar verhouden. Veiligheidscultuur en veiligheidsklimaat hebben alles te maken met gedrag, waarden en innerlijke overtuigingen. Duurzaam veilig werken vraagt om een werkklimaat waarin mensen actief participeren en waarin mensen goed samenwerken in onderling vertrouwen en openheid. Niet toevalligerwijs zijn dat ook zaken die in verandermanagement bovenaan de lijstjes van werkzame elementen staan.”
 

Effect op het gedrag en cultuur op de werkvloer

“Deelnemers krijgen handvatten hoe ze ‘de boel in beweging kunnen krijgen’ naar duurzaam veilig werken. Heel concreet en praktijkgericht, maar wel vanuit een sterk theoretisch veranderkundig fundament. Deelnemers snappen na afloop hoe het werkt, maar vooral doen ze zelf ervaring op met activerende werkvormen om mensen te raken en motiveren. Dat heeft dan weer effect op het gedrag en cultuur op de werkvloer.”
 
“Dit programma is interessant voor mensen die zich bezighouden met duurzaam vitaal en veilig blijven (samen)werken in veranderende tijden. Dat zijn inhoudsdeskundigen (veiligheidskundigen, Arbo professionals, kwaliteitsfunctionarissen, arbeids- en organisatiedeskundigen), maar ook leidinggevenden die hun teams willen activeren en stimuleren om duurzaam veilig te blijven werken.”
 

Leren loslaten van gewoontepatronen

“Het gaat bij veiligheid en veiligheidsbewustzijn vooral om het verlevendigen van het onderwerp veiligheid. Op een manier die mensen aanspreekt en raakt. Op alle niveaus. Zodat alle betrokkenen echt voelen dat het (ook) henzelf betreft en dat ze een rol hebben daarin. Het gaat om (persoonlijk) leiderschap stimuleren. Waarbij het leren loslaten van gewoontepatronen (ook onder deskundigen) misschien wel even lastig is dan het aanleren van nieuwe, eigentijdse patronen.”